Lijndienst

Op 1 juli 1960 werd Morton Air Services een onderdeel van de British United Airways Group en werd de dienst tussen London en Rotterdam overgenomen door British United Airways. De Doves en Herons werden vervangen door de moderner en veel grotere Vickers Viscount waarbij de dienst twee maal per dag werd gevlogen. In 1963 werd de Viscount echter vervangen door de Handley Page Heralds van British United (Channel Islands), dit voor een periode van anderhalf jaar, want in het najaar van 1964 werd de Viscount weer op de lijndienst ingezet en vanaf 26 april 1965 vervangen door de BAC 1-11. Vanaf 30 juni 1969 werd er van maandag t/m vrijdag 3x per dag gevlogen. In principe werd de BAC 1-11 series 200 op de dienst ingezet, bij voldoende passagiersaanbod werd ook van de grotere series 500 gebruik gemaakt.  

G-ARGR Vickers V.708 Viscount British United op de lijndienst op Rotterdam, de fiets op het platform kenmerkt het tijdperk, het begin van de zestiger jaren.
                                                                                                                                                                               (Nico Terlouw, Zestienhoven , 1961)

De BUA vloot bestond in april 1962 uit drie V.708 Viscounts (G-ARBY, G-ARER en G-ARGR) afkomstig van Silver City, de G-AODG en G-AODH V.736 Viscounts en G-AOXU en G-AOXV V.804 Viscounts afkomstig van Transair, drie V.831 Viscounts (G-APND, G-APNE em G-ASED) van Airwork, vier V.833 en V.804 Viscounts (G-APTB, G-APTC, G-APTD en G-APKG), twee DC-6A/B (G-APNO en G-APNP) en twee B-175 Britannias srs 317 (G-APNA en G-APNB) afkomstig van Hunting Clan Air Transport en vanuit Air Charter de vier DC-4 Skymasters (G-ANYB, G-AOFW, G-AOXK en G-AREK) en twee B-175 Britannias G-ANCD en G-ANCE. Alle toestellen werden direct voorzien van British United Airways opschriften en werden zo snel mogelijke voorzien van de nieuwe British United kleuren (donkerblauwe band over de romp met rode opschriften).

De Vickers Viscount met 61 stoelen werd ingezet op de routes naar Afrika. De vrachtvlucht twee maal per week naar Afrika onder de naam Africargo werden gevlogen door de DC-6A/B. Van Canadian Pacific werd de DC-6A CF-CZZ gehuurd welke op 24 maart 1962 als de G-ARXZ bij BUA in gebruik werd genomen en vrijwel alleen op deze dienst werd ingezet, waarbij de andere twee zessen (G-APNO en G-APNP) werden ingezet op de vluchten voor de RAF naar West-Duitsland en op dienst Gatwick - Le Touquet. Deze laatste dienst werd gestart onder de naam Silver Arrow waarbij vanaf Le Touquet de directe treinverbinding naar Parijs werd verzorgd.  
De DC-4 vloot werd ingezet voor het ad-hoc charterwerk en het opstarttende vakantieverkeer richting zuiden van Europa. Daarnaast fungeerden de DC-4'en als basis voor de ATL-98 Carvair verbouwing voor de bestelde BUAF vloot. Dit betekende dat de DC-4 G-ANYB maar zeer kort in dienst werd genomen bij BUA daar dit toestel in september 1960 werd afgeleverd aan Aviation Traders, gevolgd door de G-AOFW en G-AOXK in 1963 en G-APNH in 1964. Voor het Carvair programma werd in augustus 1960 de C-54A D-ADAL van de Deutsche Continentale Lufttransport aangekocht en ingeschreven als G-AREK. Zonder opschriften heeft deze C-54 nog enkele maanden dienst gedaan bij BUA alvorens naar Aviation Traders te vertrekken. Door een groot aanbod van werk werd begin 1961 de DC-4 G-APID van Trans World Leasing gehuurd.  


De DC-6A/C G-APNP van British United toont zijn vrachtdeuren.                                                                                                     (archief Wim Zwakhals)

De Viscount op de route naar Afrika, de "Safari service" werd in oktober 1961 vervangen door de Bristol B-175 Britannia. Niet alleen kon de Britannia meer passagiers vervoeren (78 stoelen), maar het belangrijkste was dat de Viscount tussen Gatwick en Entebbe verschillende tankstops moest maken terwijl de Britannia non-stop deze afstand kon afleggen. Op de route werden nu de B-175's Britannia's G-APNA en G-APNB ingezet. Hierdoor waren alleen de twee overige Britannias G-ANCD en G-ANCE beschikbaar voor het vervoer van de militairen naar het Midden en Verre Oosten waardoor BUA een tweetal B-175 Britannias van BOAC moest inhuren en wel de G-AOVE en G-AOVI per september 1961. De vraag naar troepen vervoer bleef steigen en in begin 1962 werden van Bristol Aircraft Ltd twee ex El Al Britannias ingehuurd welke werden geregistreerd als G-ARWZ en G-ARXA. In 1964 werd zelfs vo

or twee maanden nog een extra B-175 Britannia ingehuurd en wel de G-AOVA van Bristol Aircraft om aan alle aanvragen te kunnen voldoen. Het oorspronkelijke contract van Hunting-Clan voor het troepenvervoer uit 1959 kwam in 1964 tot een eind waarbij BUA het contract aan British Eagle verloor. De gehuurde B-175 Britannias werden daarbij aan de verhuurders geretourneerd.    

De Viscounts verzorgden de lijndiensten waarbij de vloot begin 1962 bestond uit 13 toestellen. Drie V.804 Viscounts (G-AOXU, G-AOXV en G-APKG) vlogen maar kort in de British United kleuren en werden al snel (eind 1962) verhuurd/verkocht aan LOT en in dienst genomen als de SP-LVC, SP-LVA en SP-LVB. Eén toestel, de G-AODH, werd al snel afgeschreven bij een ongeval bij de landing op Frankfurt op 31 oktober 1961. De V.831 Viscount G-ASED van Airwork was al verhuurd aan Sudan Airways als ST-AAN sinds mei 1959 en bleef bij deze maatschappij tot 23 december 1962.
British United Airways behoorde in 1961 tot de grote onafhankelijke luchtvaartmaatschappijen en dat werd nog eens benadrukt toen de maatschappij op 9 mei 1961 als eerste luchtvaartmaatschappij een bestelling plaatste voor 10 nieuwe BAC 1-11's, een maand later gevolgd met een bestelling voor 2 VC-10's met optie op twee stuks. Freddy Laker onderhandelde daarbij persoonlijk met de vliegtuigfabrikanten, de totale waarde van deze bestellingen bedroeg 20 miljoen pond.

De IT charters werden gevlogen door de Viscounts en de DC-4 waarbij in 1963 een programma werd uitgevoerd met vluchten vanaf London-Gatwick naar Barcelona, Bazel, Deauville, Milaan, München, Nice, Palma, Pisa, Rimini, Tarnes, Toulouse en Valencia. Daarnaast werd binnen het concern samengewerkt met de divisie British United (C.I) waarbij op de lijndiensten met een lage bezetting voor de Vickers Viscount (zoals Rotterdam), de Handley Page Herald werd ingezet en andersom de Viscount de Herald verving op lijndiensten van British United (Channel Islands) van en naar Jersey.  


G-ATDJ  Vickers VC-10 in de nieuwe British United kleuren.                                                                                                     (archief Wim Zwakhals) 
 

BAC 1-11 series 201AC G-ASJH in de oude British United kleuren op de lijndienst op Rotterdam                                           (Nico Terlouw, Rotterdam, 1965)
    
Op 4 maart 1968 bestelde BUA vijf BAC 1-11's series 501EX (G-AWYR t/m G-AWYV) voorzien van 109 stoelen, welke geleverd werden in april en mei 1968, gevolgd door een bestelling van drie stuks met levering in maart 1970 (G-AXJK t/m G-AXJM). Echter de eerste BAC series 201 werd bij een ongeval afgeschreven toen bij de start van Milaan-Linate op 14 januari 1969 een van de de motoren van de G-ASJJ ontplofte en het toestel niet meer op tijd tot stilstand kwam, waarbij het toestel werd afgeschreven. De komst van deze nieuw series BAC's betekende het eind van het turboprop tijdperk bij BUA met de verkoop van de Viscounts G-APND en G-APTD aan British Midland en het vertrek van de G-APTB en G-APTC naar Arkia als de 4X-AVB resp. 4X-AVC. De twee vracht Britannia's G-ANCD en G-ANCE vertrokken begin 1969 naar Lloyd International nadat de Aficargo route werd overgenomen door de VC-10 en met het vertrek van de B-175 G-APNB naar Donaldson werd het Britannia tijdperk bij BUA beëindigd.
Met de komst van de nieuwe BAC 1-11 series 500 werd ook van de kleinere BAC's, de G-ASJA, op 14 oktober 1969 verkocht en wel aan de E.T.Barwick Inc. welke het toestel liet voorzien van een luxe zakeninterieur waarna het als de N734EB in gebruik werd genomen.   

Vanaf 1961 had de maatschappij elk jaar winst gemaakt, echter met de komst van de nieuwe jets belandde 1965 in de rode cijfers. Daarna liepen de verliezen snel op, in 1966 bedroeg het verlies 250.000 engelse pond, het jaar daarop het dubbele. Vooral een aantal nieuw gestarte lijndiensten met de nieuwe jets waren niet winstgevend. In 1967 werd een grote reorganisatie binnen de Air Holdings group doorgevoerd welke leidde tot de vorming van British Air Ferries. British United Airways en British United Island Airways en werd er gesneden op een aantal verliesleidende diensten.

In 1969 werd de vloot uitgebreid met een vierde VC-10, het prototype G-ARTA welke eerst door de fabriek tot een passagiersversie werd omgebouwd. In 1969 werden ook de laatste contracten voor militair vervoer door inzet van de VC-10 gestopt. Deze vluchten vormden slechte een klein onderdeel van de totale omzet en brachten het minste geld op. In 1968 vormde de lijndiensten 42% en de IT charters 56% van de omzet (het militaire vervoer slechts 2%).

In 1969 belandde British United Airways weer in de zwarte cijfers waarbij de moedermaatschappij Air Holdings op zoek ging naar een koper. Hoewel eerst werd gedacht dat BUA overgenomen zou worden door BOAC werd op een meeting van 20 oktober 1970 besloten dat Caledonian Airways het totale aandelen pakket overnam voor een bedrag van 6.9 miljoen pond. Deze overname werd effectief op 30 november 1970 waarop de naam van de nieuwe maatschappij werd Caledonian//BUA. Bij de overname werd de totale luchtvloot, het lijnennet en het personeelsbestand van 3000 personen overgenomen.


G-ANCD Bristol B-175 Britannia in de nieuwe BUA kleuren op London-Gatwick.                

 British United op Rotterdam    

Van de drie BUA onderdelen, British United Air Ferries, British United Channel Islands en British United Ltd. waren het vooral de eerste twee genoemde maatschappijen die een regelmatig bezoek aan Zestienhoven brachten. British United Ltd. was vooral op de lijndienst te zien.
Hoewel de DC-4 vloot, voor de verbouwing tot ATL-98 Carvair, maar kort bij BUA in gebruik waren, waren deze toestellen in 1960 en 1961 wel te gast op Rotterdam. In 1960 waren het de DC-4'en G-AOXK (nog in de kleuren van Air Charter) en G-AREK (zonder opschriften) te bewonderen. In 1961 voerden de DC-4'en G-APNH, G-AOFW en G-APID charters uit samen met de British United Viscounts G-AODH, G-AOXU, G-AOXV en G-APKG.
In 1962 was alleen de Viscount G-ARGR te zien en in de daarop volgende jaren waren het vooral de DC-3 Dakota's van British United C.I. die Zestienhoven bezochten.    
In 1965 was het British United welke als eerste maatschappij met de BAC 1-11 langs kwam. In het kader van het testprogramma voor de certificering vloog de G-ASJJ op 9 februari 1965 de route Gatwick-Rotterdam - Gatwick, zoals al vermeld moest met de inzet van de BAC 1-11 op de lijndienst nog tot 26 april gewacht worden.      
British United was ook de eerste maatschappij met een Bristol B-175 Britannia op Rotterdam, op 8 juli 1966 werd de G-APNB tweemaal ingezet op een dagvlucht vanuit London-Gatwick. De eerste keer streek het toestel om 9.59 uur neer en vertrok na vijf kwartier, later die dag landde de G-APNB om 14.23 uur en vertrok om 15.56 uur. Tevens werden er in 1966 enige charters met de Vickers Viscount uitgevoerd. Op 8 mei voerde de G-APTB twee bollencharters uit, gevolgd door de G-APTC op 13 mei en de G-APTB nogmaals op 15 mei, allen uiteraard op een Gatwick-Rotterdam v.v. De Viscount G-APTD was daarop eenmalig te zien dat jaar op 30 september en de G-APTC nogmaals op 1 oktober. Ook de BAC's voerden een enkele charter uit, maar waren vooral te zien als uitwijker van Schiphol zoals de G-ASJE op 29 en de G-ASJD op 30 januari.
In 1967 kwamen de beide vracht B-175 Britannia series 307F eenmaal langs. De G-ANCE landde op 16 september om acht uur 's ochtends en vertrok vijf kwartier later met vracht richting Corfu en de G-ANCD kwam op 5 oktober juist tegen vijf uur 's middags uit Corfu aan om een uur later naar Gatwick te vliegen. Daarnaast werden alle BAC 1-11's series 200AC ingezet op de bollenvluchten in april en mei vanuit London-Gatwick en een enkele charter in de rest van het jaar.
In 1968 was BUA voor het laatst met de Bristol B-175 Britannia op Rotterdam te zien. Vijf vluchten werden er uitgevoerd, viermaal met de G-APNB en eenmaal met de G-ANCD. De eerste vlucht met B-175 Britannia G-APNB vond plaats op 3 mei toen het toestel werd ingezet voor een dagje bloembollenkijkers en van 11.39 tot 19.37 uur op het plantform geparkeerd stond. De G-APNB kwam later de maand nog drie maal langs voor een retourtje Gatwick v.v. Op 7 mei voerde  de B-175 G-ANCD een vrachtvlucht uit in opdracht van Transglobe. Naast deze Britannia's weer de nodige charters dat jaar met de BAC 1-11's waarbij de G-ASJA, JC, JD, JE, JE, JI en G-ASJJ werden ingezet.
Slechts éénmaal bracht een BUA Vickers VC-10 een bezoek aan Rotterdam, op 4 december 1969 was het de G-ATDJ welke om 9.30 uur aankwam vanuit Lusaka via Benin met een lading van 8 ton amethist (een half edelsteen) om daarna om 12.06 uur leeg richting London-Gatwick te vertrekken. Tijdens de bollenvluchten zette BUA dat jaar voor het laatst de Vickers Viscount in, nu in de nieuwe BUA kleuren. De G-APTB en G-APTC waren daarbij beiden op 4 april te zien, de G-APTB nog twee maal en was voor het laatst op 13 mei te zien. Ook de BAC vloot voerde een enkele charter uit (G-ASJD, G-ASJE, G-ASJF en G-ASJI) met de G-ASJC, G-ASJG en G-ASJH als uitwijkers vanuit Schiphol.
Als all-jet operator in 1970 werd ook BUA in het laaste jaar van zijn bestaan tijdens de bollenvluchten ingezet. Naast de korte BAC's werden daarbij eveneens de series 500 ingezet, de lijst van bezoekers bestond daarbij uit G-ASJD, G-ASJF, G-ASJG, G-AWYS, G-AWYT, G-AWYV, G-AWYU, G-AXJK en G-AXJM.  
 


G-AOXK DC-4 Skymaster in Air Charter kleuren met British United Airways opschriften.                                                 (Nico Terlouw, Zestienhoven, 1960)

British United Airways - vlootlijst

Vickers V.804 Viscount G-APTB was een van de Viscounts welke van de nieuwe BUA kleuren werd voorzien.                                                                     (David Booster, Rotterdam, mei 1969)

G-AWYR BAC 1-11 series 501EX British United                                                                                                       (Nico Terlouw, London-Gatwick, 1969)  

bronnen: British Independent Airlines, Propliner, Airnieuws archief